MB-227 Uit de buitenlandse tijdschriften – Hans ten Hengel

Uit de buitenlandse tijdschriften – Hans ten Hengel

Omdat de vorige keer deze rubriek wat korter was dan gebruikelijk, nu een wat langere versie. Eerst twee berichten die misschien wat aan de zijlijn horen, maar toch wetenswaardig zijn. In de Nieuwsbrief van Calves deze zomer een bericht dat het afgelopen kan zijn met het plakken van zegels in frankenwaarden in plaats van euro’s. Er is een circulaire van La Poste verschenen op 1 juli 2025 dat frankeringen alleen nog maar op de voorzijde van de brief, de zegels in een rechte lijn naast elkaar en allemaal boven de adressering geplakt moeten zijn. Dat is een klap voor de veilinghuizen en handelaren die enorme voorraden hadden aangelegd van deze ‘oude’ zegels. En dus is hun klacht: een groot verlies voor de postzegels met zegelwaarden in francs.

Een tweede bericht ontving ik van mijn correspondent uit de VS: een artikel in de Los Angeles Times van 17 maart 2025 onder de vette kop: ‘Hé, Amerika: geef het Vrijheidsbeeld terug aan Frankrijk. Jullie zijn dit cadeau van Frankrijk, dat je 140 jaar geleden kreeg, niet langer waard’. Ik maak een vrije vertaling van een gedeelte van dit artikel.

Als lid van het Europese parlement en tweede man van een partij in de kleine linkervleugel kan Raphael Glucksmann niet zeggen dat hij namens alle partijgenoten sprak, maar zijn bewering in zijn speech dit weekend dat sommige Amerikanen ‘de kant van de tirannen hebben gekozen’ geeft wel de schokgolf aan, die de Trumpiaanse seismische trilling teweeg heeft gebracht in de buitenlandse- en binnenlandse politiek in Frankrijk en elders in Europa. Glucksmann betoogde: ‘geef ons het Vrijheidsbeeld terug; het was ons cadeau aan jullie. Maar blijkbaar hebben jullie genoeg van haar. Dus zal ze bij ons weer gelukkig zijn’ Dat beeld was oorspronkelijk bedoeld als een monumentaal gebaar van Frans-Amerikaanse vriendschap ter gelegenheid van de honderdste verjaardag op 4 juli 1776 van de Onafhankelijkheidsverklaring. Maar de Frans-Duitse oorlog van 1870/71 leidde de interesses af van de ontwerper van het monument, de Franse beeldhouwer Frederic Auguste Bartholdy. Het kostte ook de nodige tijd om het cadeau te financieren vanwege de beslissing dat de Fransen het beeld zouden betalen en de Amerikanen de kosten van het voetstuk voor hun rekening zouden nemen. Nadat het beeld in 350 stukken vanuit Frankrijk was verscheept werd het monument officieel onthuld op 28 oktober 1886.

Verder ging ik op ontdekkingstocht naar de bondsbibliotheek in Houten en vond daar twee tijdschriften die ik onder de aandacht breng: ‘Documents Philatéliques’ no. 265 van 15 juli 2025, uit de ‘Revue de l’Académie de Philatélie’ met daarin het tweede deel van een reeks over de Merson zegel.

Nu de 5 Fr. (Afb. 2) over acht pagina’s met veel foto’s en afbeeldingen over het tijdvak 1919 t/m 1930. En een aardig artikel over zeven pagina’s over de typografische ontwaarding van zegels op periodieke drukwerken van de hand van Didier Galaga. Verder zag ik daar ‘Relais – revue semestriële de la Société des Amis du Musée de la Poste’ uitgave juni 2025 met daarin wetenswaardige randverschijnselen van de Franse filatelie zoals: de teruggaaf van 216 Cachets à Date Duitse oorlogsbuit aan Frankrijk, een verhaal over met de hand getekende postkaarten met zeer fraaie afbeeldingen door Yves Ducourtiaux.

Ik kreeg deze keer ook ‘The Journal’ van augustus onder ogen met veel bijdragen van Nederlandse auteurs. Zo is er een artikel van Edwin Voerman over het gebruik van de toeristische serie 1938-1941 over zeven pagina’s (Afb.3) met royaal veel afbeeldingen van diverse poststukken en formulieren.

Frans Jorissen schrijft deel 6 over de voorloper van de Franse postkaart namelijk de ‘dépêche-réponse’ wat ik zou willen vertalen met de antwoordkaart voor telegrammen. Dat is een kaart die je voor 5 centimes kon terugsturen naar de verzender per postduif met alleen een ja of een nee op vier vragen in het telegram. Mick Bister schrijft zijn achtste artikel over de Marianne de Muller. Dit keer de 15 fr. rouge en de 20 fr. bleu uitgaven voor Algerije; rijk gedocumenteerd over 10 pagina’s. In de vraag en antwoord rubriek een interessante gedachtewisseling over de tandingverschillen van de Cérès zegels uit 1938 (Afb.4) en 2023/2024; ook het cijfer 1 op de zegel kent een verbijzondering.

Verder ook een bijdrage van Ran van den Boom over zijn belevenissen op de ‘Salon de Philatélique de Printemps à Paris 2025’ die in het teken stond van de herdenking van 80 jaar bevrijding WO II. Wanneer gaan wij nieuwe leden uit Engeland krijgen – na zoveel Nederlandse inbreng is Engelse inbreng van harte welkom.

Ja, dat kon haast niet anders: wel vier nieuwe tijdschriften van Timbres Magazine ter bespreking; ik zal het een beetje bundelen. Ik las in no. 277 een leuk artikel ter gelegenheid dat het 100 jaar geleden is, dat het eerste Franse postzegelvelletje met viermaal de Sage zegel 5 Fr. (Afb.5) werd uitgegeven.

Een verhaal over de postzegels van Saint-Pièrre et Miquelon uit 1892 die ontstonden door een opdruk op  ongetande Franse portzegels uit 1885. Het tweede deel van een serie over de geschiedenis van de fluorescerende postzegel vanaf 1959. Het eerste deel over de postverzending vanuit de vijf Franse enclaves in India vanaf 1850 – in de volgende nummers vind je de overige drie delen van dit verhaal. En dan het tweede deel over moderne striphelden op Entiers Posteaux in acht pagina’s met veel afbeeldingen. Ik las in no. 278 een goed verhaal over postmechanisatie in Frankrijk; in deze editie de machines en de fabricaten in volgende uitgaven de fluorstrepen en verticale rode barcodes. Dan blijft de Daguin afstempeling een leuk onderwerp: in dit nummer het departement Hautes-Pyrénées en in het volgende nummers Pyrénées-Orientales en Bas-Rhin. In nummer 279 een overzicht van de nieuwe emissies die TAAF (Terres australes et antarctiques françaises) heeft uitgegeven in 2024 met een vervolgartikel in het volgende nummer. Ik las een bijzonder artikel over de postale diensten van Montenegro in Frankrijk (zie ook nieuwsbrief van Calves 30/4/24) die lastig te vinden opdrukken heeft opgeleverd. In nummer 278 het eerste deel een verhaal over de zegels die Guadeloupe heeft uitgegeven bij gelegenheid van de ‘Exposition Coloniale de Paris 1937’ dat zes pagina’s beslaat. En verder lees ik over de betekenis die Evian en het Lac de Léman hebben gehad voor de Franse filatelie met betrekking tot zegels, kaarten en stempels over meerdere pagina’s.

Mocht jullie belangstelling zijn gewekt door bovenstaande recensie, vraag dan op de bijeenkomst inzage in de tijdschriften.